Kỷ niệm 197 năm ngày sinh Karl Heinrich Marx (5/5/1818 – 5/5/2015)

Karl Heinrich Marx (thường được phiên âm là Các Mác trong các tài liệu tiếng Việt) sinh 5 tháng 5 năm 1818 trong một gia đình luật sư giàu có trung lưu tại Trier, Prussia, Liên minh các quốc gia Đức. Ông đạt học vị Tiến sĩ năm 1841 với luận án mang tiêu đề: "Sự khác biệt giữa triết học tự nhiên của Epicurus với triết học tự nhiên của Democritus".. Ngày 14 tháng 3 năm 1883 Marx qua đời tại Luân Đôn, Vương quốc Anh. Karl Heinrich Marx  là nhà tư tưởng người Đức gốc Do thái, và cũng là nhà kinh tế chính trị, nhà lãnh đạo cách mạng của Hiệp hội Người lao động Quốc tế. Ông là một học giả có ảnh hưởng lớn trong nhiều lĩnh vực học thuật như triết học, kinh tế chính trị học, xã hội học, sử học...
Những hoạt động cách mạng và triết học của ông diễn ra trong thập niên 1840 - giữa lúc chủ nghĩa tư bản đang trong thời kỳ phát triển và giai cấp vô sản công nghiệp ra đời và có những hoạt động cách mạng chống chế độ tư bản. Marx được nhắc đến với nhiều chủ đề khác nhau, nhưng ông nổi tiếng nhất với những phân tích lịch sử dựa trên thuật ngữ đấu tranh giai cấp, được tổng kết lại trong những lời mở đầu cho Tuyên ngôn Đảng Cộng sản (Das Manifest der Kommunistischen Partei): "Lịch sử của tất cả các xã hội từ trước đến nay là lịch sử của đấu tranh giai cấp." Ông cũng là người sáng lập Chủ nghĩa Xã hội Khoa học cùng Friedrich Engels. Tư tưởng của ông là học thuyết kế thừa các hệ tư tưởng được thành lập trong thế kỷ XIX, bao gồm triết học cổ điển Đức, học thuyết về kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh hay chủ nghĩa xã hội học Pháp. 
Trong thời đại của Marx, có thể nói là chủ nghĩa tư bản đã đạt thắng lợi tuyệt đối và có khả năng sẽ tồn tại vĩnh viễn. Tuy nhiên, Karl Marx và người bạn thân của ông - Friedrich Engels, đã viết nên "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" vào năm 1848. Nói cách khác là hai ông đã lên án những bất công trong chế độ tư bản. Với Tuyên ngôn này, chủ nghĩa xã hội khoa học trỗi dậy trong khi chủ nghĩa xã hội không tưởng thì tàn lụi. 
Nhà triết học người Đức này cho rằng cách hiểu của Hegel về sự phát triển của lịch sử loài người là đúng. Mặt khác ông cho rằng vật chất mới đóng vai trò chính yếu trong quá trình này, chứ không phải là tinh thần. Người ta nói tư tưởng của Marx là chủ nghĩa duy vật biện chứng, lịch sử, hay khoa học. Ông cũng cho rằng, con người có thể quyết định vật chất qua việc sản xuất. 
(ST)